|
 Telgter
Spreng
Even
voorstellen
Nieuws
Onze
honden
Fokken
Gezondheid
Pups
Foto's
Rasstandaard
Tollertips
Contact
Gastenboek
| |
Wat is
CRYPTORCHIDIE?
Cryptorchidie is
een moeilijk woord voor het niet ingedaald zijn van één of beide testikels. Het
is één van de meest voorkomende afwijkingen in de ontwikkeling van het
geslachtsapparaat bij mannelijke dieren. Bij katten is de afwijking vrij
zeldzaam (0,7 %), maar bij honden komt het regelmatig voor (rasafhankelijk 0,8
tot 11 %).
Normaal gesproken dalen de testikels vanuit de buikholte, via het lieskanaal af
naar de balzak binnen 10 dagen na de geboorte. Beide testikels moeten eigenlijk
al in de balzak aanwezig zijn op 8 weken leeftijd, maar over het algemeen wordt
de definitieve diagnose pas gesteld op 6 maanden leeftijd. Er zit dus nogal wat
variatie in de tijd die er voor het afdalen staat, en het komt dus voor dat ook
na 8 weken de balletjes nog kunnen indalen. Als op de leeftijd van een half jaar
één of beide balletjes niet ingedaald zijn, mag aangenomen worden dat dit ook
niet meer zal gebeuren.
Bij honden zien we
het vaker bij de kleine rassen zoals Poedels, Yorkshire Terriers, Tekkels,
Chihuahua's, Maltesers, Dwerg Schnauzers en Shelties. We zien cryptorchidie
vaker bij raskatten dan bij `gewone katten'. Men denkt daarom aan een bepaalde
erfelijkheidsgraad, maar de exacte wijze van overdracht is nog niet bekend.
Dieren met cryptorchidie worden in ieder geval wel uitgesloten van de fokkerij.
Er bestaan zoogdieren waarbij cryptorchidie normaal is. Bij vrijwel alle
zeezoogdieren met hun gestroomlijnde vorm bevinden de teelballen zich in de
buikholte. Ook olifanten en nijlpaarden zijn levenslang cryptorch. Bij soorten
waarbij normaliter beide teelballen voor de volwassenheid afdalen naar de
balzak, waaronder o.a. honden, katten en konijnen, geldt dat beiderzijds
cryptorche mannetjes onvruchtbaar zijn. De wat lagere temperatuur in de balzak
is namelijk essentieel voor een optimale spermavorming. Een teelbal die zich in
de buikholte bevindt, waar hogere (lichaams)temperaturen heersen, kan dus geen
goede spermacellen maken.
OORZAKEN
Oorzaak van cryptorchidie kan een vormafwijking in het lieskanaal (dit is een
opening in de buikholte) zijn. Door dit lieskanaal moet de bal namelijk afdalen
naar de balzak. Ook zou een hormonale stoornis cryptorchidie kunnen veroorzaken.
Ten slotte kan de bindweefselstreng, die vanaf de onderkant van de teelbal door
het lieskanaal naar de balzak loopt, op een verkeerde wijze uitgroeien. Al deze
abnormaliteiten kunnen genetisch bepaald zijn.
OPEREREN OF NIET?
Rondom het onderwerp cryptorchidie bestaat een aantal indianenverhalen. Vroeger
werd gedacht dat de niet ingedaalde bal(len) die in de buikholte waren
achtergebleven, een verhoogde kans op kwaadaardige ontaarding zouden hebben.
Gedacht werd dat door de hogere temperatuur in de buik de kans op
testikeltumoren zou vergroten. Daarnaast werd gedacht dat door een overmatige
hormoonproductie de dieren sneller agressief zouden worden.
Uit
wetenschappelijk onderzoek is al een aantal jaren geleden gebleken dat de
achtergebleven testikels in de buikholte absoluut niet een verhoogde kans op
kwaadaardige testikeltumoren geeft. Het standaard preventief, middels een
operatie, verwijderen van deze binnenballen is dus volledig onzinnig! Een
operatie zorgt zelfs alleen maar voor meer risico op andere complicaties: de
narcose brengt altijd een risico met zich mee en de chirurgie ook. Dus daarom
dienen we alleen te opereren als het diergeneeskundig verantwoord is en dat is
bij cryptorchidie dus niet het geval.
Alleen als een eigenaar de hond om andere redenen graag wil laten castreren of
als er toch sprake is van een goed- of kwaadaardige tumor zal(zullen) dus ook de
binnenbal(len) verwijderd dienen te worden, waarmee we dus een ingrijpendere
(buik)operatie moeten uitvoeren.
Het kan bij een
cryptorch dier voorkomen dat de niet ingedaalde testikel niet in de buik is
achtergebleven, maar dat hij in het lieskanaal is blijven hangen. In dit geval
kan de testikel door de lokalisatie voor problemen zorgen of zelfs afgekneld
raken. In dat geval kan het nodig zijn deze testikel te verwijderen.
HOMEOPATHIE
Omdat we liever
geen hormonen toedienen, zeker niet op jeugdige leeftijd, uit angst voor nare
bijwerkingen, en, door vroegere ervaringen weten, dat de hormonen ook geen
effect hebben, zijn er sinds jaar en dag pogingen gedaan om met homeopathie
alsnog een afdaling van de testikels te bewerkstelligen. Onder het motto: `baat
het niet, schaadt het niet', hebben talloze fokkers en eigenaren van pups
cryptorchidie behandeld met homeopathie. Aan de hand van de resultaten van een
grote hoeveelheid behandelingen door de vele jaren heen, durven wij te stellen,
dat in veel gevallen (en zeker niet in alle!) homeopathie effect heeft. Het is
dus dubbel en dwars te moeite waard om een homeopathische behandeling uit te
voeren. Een redelijke kans, zonder nare bijwerkingen.
De ervaring leert wel, dat we vroeg moeten beginnen met de behandeling,
bijvoorbeeld op de leeftijd tussen 2 - 3 maanden. Na 6 - 7 maanden is er weinig
kans, dat het middel nog iets doet. De kuur duurt 6 weken, en, kan indien nodig,
nog 6 weken langer gegeven worden.
De middelen zijn
Pulsatilla pratensis D3 en Cimicifuga racemosa D3, beide in druppelvorm (dus
niet in korrel of tablet!!!), elk 3 x daags 5 druppels.
Deze middelen worden ook toegepast bij de teef die niet vruchtbaar is. Het
hormonale basisprincipe voor de ontwikkeling van weefsel dat zaadcellen
produceert en tevens zorgt voor de rijping van de zaadcellen zelf, is gelijk aan
het hormonale mechanisme, dat zorgt voor de ontwikkeling van weefsel dat
eicellen produceert en tevens zorgt voor de rijping van de eicellen zelf.
We vinden de beide
middelen in de MacSamuel serie in MacSamuel Vruchtbaar 1 (Pulsatilla pratensis
D3) en MacSamuel Vruchtbaar 2 (Cimicifuga racemosa D3); in het laatst genoemde
preparaat zit het weerstandsverhogende middel Echinacea purpurea OER.
WHG Dierenartsen -
WHG Nieuws, -
www.whgdierenartsen.nl.
Cryptorchidie (de
niet ingedaalde testikel) bij de reu
De teelbal (testikel) bij de reu wordt al vroeg in de vorming van de vrucht
aangelegd in een gebied achter de nieren diep in de buik. Net als de nieren
worden ze dubbel aangelegd. Het werkelijk afwezig zijn van een teelbal is net zo
waarschijnlijk als het missen van een nier of een poot bij de geboorte.
Na de geboorte beginnen de teelballen een reis door de buik om gewoonlijk tussen
de 1e en de 3e maand via het lieskanaal in de balzak te verschijnen. Bij een
aantal reuen verloopt dit proces niet volledig en wordt de reis naar de balzak
niet afgemaakt. De niet afgedaalde teelbal kan zich in dit geval dus overal
tussen de achterzijde van de nier en de balzak bevinden. In een aantal gevallen
is de bal zelfs te voelen in het lieskanaal.
Wat betekent dit nu voor de reu.
Een niet afgedaalde bal produceert net als een afgedaalde bal de gebruikelijke
mannelijke hormonen. Het eenzijdig verwijderen van de buiten het lichaam
aanwezig bal heeft dan ook geen invloed op de geslachtsdrift. Wel is het zo dat
de "binnenbal" geen vruchtbaar zaad produceert. Voor de rijping van het zaad is
het namelijk noodzakelijk dat de bal buiten het lichaam ligt, waar het enige
graden koeler is.
Een reu met een eenzijdig niet afgedaalde bal is net zo vruchtbaar als een reu
met twee ingedaalde ballen. Omdat het hier om een erfelijk bepaalde aandoening
gaat is het echter onverstandig om een dergelijke reu in te zetten voor de
voortplanting.
Indien het wenselijk is de reu te castreren dan dient dus ook de binnenste bal
te worden verwijderd. Dit is voor een ervaren chirurg goed uitvoerbaar.
Het risico van teelbalkanker
Teelbalkanker komt bij ongeveer 1 op de 1000 (oudere) reuen voor. De teelbal
neemt dan duidelijk in grootte toe, wat gewoonlijk een reden is voor een bezoek
aan de dierenarts. Een deel van deze reuen heeft ook hormonale stoornissen die
zich kunnen uiten als een huidaandoening. Het castreren is een simpele
oplossing. Uitzaaiingen zijn in het eerste jaar vrij zeldzaam.
Bij de in de buik aanwezige bal is dit risico ongeveer 20-25 x groter. Dit
betekent dat 1 op de 40-50 reuen vroeg of later een tumor van de teelbal
ontwikkelt. Omdat de teelbaltumor in de buik voor u als eigenaar niet zichtbaar
is en dus veelal pas laat ontdekt wordt betekent dit dat er in meer gevallen al
een uitzaaiing zal zijn ten tijde van ontdekking. Daarnaast kan deze door de
tumor mogelijk sterk vergrote teelbal ook andere buikklachten geven.
In het verleden was dit altijd reden voor dierenartsen om te adviseren de
binnenbal door middel van een buikoperatie te verwijderen.
Onderzoek aan de Faculteit der Diergeneeskunde acht thans het risico van
teelbaltumoren niet groot genoeg om een binnenbaloperatie te rechtvaardigen.
Dit zou immers betekenen dat maar 1 op de 40-50 reuen " niet voor niets
gecastreerd worden" Beter wordt het geacht de binnenbal 1 x per jaar door middel
van voelen door een deskundige hand, of het maken van een echoscan te
controleren op tumorvorming.
In verband met het risico op tumorvorming is het advies bij een niet ingedaalde
bal:
Indien castratie gewenst wordt geacht, deze door een dierenarts met voldoende
chirurgische ervaring te laten uitvoeren. Indien u een castratie niet gewenst
acht:
de situatie regelmatige ( jaarlijkse) te laten controleren
de binnen bal preventief te laten verwijderen
Deze laatste keuze blijft dus een persoonlijke beslissing.
De eventuele operatie
Indien besloten wordt de binnenbal per operatie te verwijderen, wordt in de
praktijk meestal direct voor aanvang van operatie met behulp van echo-onderzoek
een scan gemaakt van de binnenbal. De hond is dan immers onder narcose en
geschoren. Op deze wijze kan de zoektocht naar de bal gedurende de operatie
worden beperkt . De ingreep wordt daardoor minder uitgebreid en de duur ervan
bekort, wat het verloop van de ingreep ten goede komt.
|
